AUA ( Average Ultrasound Age) – oznacza wiek płodu wyznaczony wg pomiarów z usg; często spotykany w zestawie: GA (AUA), który oznacza wiek płodu wg usg lub EDD (AUA), który oznacza termin porodu (TP) wg usg. TP, EDD ( Estimated Due Date) – oznacza termin porodu. CRL ( Crown-Rump Length) – oznacza długość ciemieniowo-siedzeniową 3. 14 tydzień ciąży - rozwój dziecka Ruchy płodu w 14 tygodniu ciąży można już wyczuć. Co prawda jest jeszcze bardzo wcześnie, ale niektóre kobiety, które już wcześniej rodziły dzieci, deklarują wyczuwanie ruchów dziecka już na tak wczesnym etapie ciąży. 21. tydzień ciąży. 21. tydzień to początek drugiej połowy ciąży. Jest to już druga połowa 5. miesiąca, dlatego dobrze, abyś teraz uważnie obserwowała swój organizm i nieco zwolniła tempo życia. W tym czasie mogą mocniej doskwierać Ci bóle pleców, spowodowane coraz szybciej rosnącym brzuszkiem. Rozwój dziecka. Pomiędzy 21. a 28. dniem od zapłodnienia, czyli w czasie 6. tygodnia ciąży, ma miejsce proces zamykania się cewy ośrodkowego układu nerwowego, która następnie przekształci się w mózg i kręgosłup dziecka. Zaburzenia tego procesu są powodem wystąpienia zespołu wad ośrodkowego układu nerwowego, czyli np Kolejne wykonuje się, gdy upłynie już 40. tydzień ciąży, bo wtedy co 2–3 dni trzeba sprawdzać, czy z dzieckiem jest wszystko w porządku. Zwykle badanie trwa ok. 30 minut, ale gdy to konieczne, można je przedłużyć czy nawet wykonywać przez kilka godzin. Nie jest inwazyjne ani bolesne, nie wymaga żadnych przygotowań. 37 tydzień ciąży - niezbędnik dla przyszłej mamy 01.16.2021; 36 tydzień ciąży – rozwój dziecka, zmiany w Twoim organizmie 01.15.2021; 35 tydzień ciąży - wszystko, co musisz wiedzieć 01.14.2021; 34 tydzień ciąży - objawy, dolegliwości, rozwój płodu 01.13.2021; 33 tydzień ciąży - objawy, dolegliwości, rozwój dziecka 01. Xo7BN. Płód rozwija się bardzo szybko – tydzień po tygodniu zachodzą w nim zmiany, o których nawet nie masz pojęcia, bo przebiegają ukryte głęboko w twojej macicy. Zobacz, jak rozwija się płód tydzień po tygodniu, czyli jak rośnie twoje dziecko. Rozwój płodu trwa 9 miesięcy, czyli około 40. tygodni. Rozwój płodu postępuje tydzień po tygodniu: z mikroskopijnej komórki jajowej zapłodnionej przez plemnik tydzień po tygodniu rozwija się płód. Oto nasz przewodnik po rozwoju ciąży od pierwszego tygodnia po zapłodnieniu, po 40. – kiedy teoretycznie powinien on przyjść na świat. Teoretycznie – bowiem każda ciąża przebiega inaczej, a prawidłowy termin porodu oznacza urodzenie dziecka między 38. a 42. tygodniem ciąży. Spis treści: I trymestr - rozwój płodu tydzień po tygodniu II trymestr - rozwój płodu tydzień po tygodniu III trymestr - rozwój płodu tydzień po tygodniu I trymestr ciąży – rozwój płodu tydzień po tygodniu 1 tydzień ciąży Co więc dzieje się w pierwszym – zgodnie z obliczeniami ginekologów – tygodniu ciąży? Twój organizm przygotowuje się do ewentualnego zapłodnienia. Masz miesiączkę, co oznacza, że błona macicy złuszcza się, a na jej miejsce pojawia się nowy nabłonek – to pozwoli jej przyjąć zapłodnione jajeczko. W tym czasie wzrasta poziom estrogenów, umożliwiający przebieg owulacji. 2 tydzień ciąży Kończy się krwawienie, a w twoich jajnikach rosną pęcherzyki Graffa. Za kilka dni jeden z nich dojrzeje na tyle, aby uwolnić komórkę jajową do jajowodu (to tzw. jajeczkowanie, czyli owulacja). W szyjce macicy pojawia się gęsty śluz w ciąży, który ułatwi plemnikowi dotarcie do komórki jajowej. 3 tydzień ciąży To moment owulacji, a więc rzeczywistego zapłodnienia. Do komórki jajowej przesuwającej się jajowodem do macicy, dociera plemnik. Razem zamienią się w komórkę z 23 parami chromosomów – to zygota. Komórka dzieli się co kilkanaście godzin, aby ostatecznie rozwinął się z niej człowiek. 4 tydzień ciąży Na początku ciąży zygota przesuwa się w kierunku macicy i zagnieżdża się w niej. Odżywia się substancjami znajdującymi się w endometrium. Cały czas dzieli się, tworząc zarodek oraz część, z której powstanie łożysko, a wokół nich powstaje pęcherzyk ciążowy. Rozpoczyna się organogenza, czyli proces powstawania narządów i układów wewnętrznych. 5 tydzień ciąży Pęcherzyk ciążowy, oprócz zarodka, mieści w sobie jeszcze pęcherzyk żółtkowy, wydzielający progesteron i jamę owodni. Rozwija się wątroba, nerki, a przede wszystkim mózg oraz rdzeń kręgowy oraz serce. Pojawiają się mięśnie i tkanki, formuje łożysko. 6 tydzień ciąży Zamyka się cewa nerwowa – jej niedomknięcie wiązałoby się z ryzykiem wad rozwojowych, jak rozszczep kręgosłupa lub wodogłowie. Serce płodu zaczyna bić i pompować krew do tworzącego się krwioobiegu. Tworzą się zalążki układu pokarmowego i oskrzela. 7 tydzień ciąży W główce płodu powstają gałki oczne, uszy i nozdrza, języka i ust, a także zalążki zębów. Dziecko ma kształt kijanki, ale widoczne są już ręce i nóżki. Serce dzieli się na 2 komory, kształtuje się kościec zbudowany z miękkich chrząstek. Widać zawiązki narządów rodnych. 8 tydzień ciąży Embrion ma wyraźnie wyodrębnioną głowę z zarysowaną twarzyczką i tułów. Oczy dziecka mają już siatkówkę, rogówkę, tęczówkę i soczewkę. Powstaje ucho środkowe odpowiedzialne za równowagę. Tworzy się pępowina, doskonalą się narządy: wątroba, nerki, płuca. 9 tydzień ciąży Na kończynach malca widać już paluszki połączone błoną i opuszki. W pępowinie formują się jelita, które przemieszczają się do jamy brzusznej. W mózgu tworzą się pierwsze połączenia nerwowe. 10 tydzień ciąży Rośnie mózg, a wraz z nim główka płodu. Formują się stawy, dlatego zgina on już rączki i nóżki. Rozwijają się płuca, powstaje przepona. 11 tydzień ciąży Serce dzieli się na kolejne części i dostarcza krew do naczyń krwionośnych i narządów. Pępowina zasila krwią rozwijające się łożysko. Płód zaczyna intensywnie rosnąć, ma już teraz ok. 60 mm. Zaczynają pracować nerki, wydalając mocz do płynu owodniowego. 12 tydzień ciąży Kończy się okres organogenezy, na ciele malca pojawia się meszek pełniący rolę termoregulacyjną. Płód pobiera glukozę z płynu owodniowego, zaczyna produkować też własne hormony. Maluszek potrafi ssać kciuk. 13 tydzień ciąży Zaczyna działać łożysko, które dostarcza płodowi tlenu i składników odżywczych. Dziecko jest bardzo ruchliwe, porusza kończynami, paluszkami, marszczy czoło. Oczy i uszy przesuwają się na właściwe sobie miejsca na twarzy. Czytaj: 1 trymestr ciąży. Czego nie wolno ci robić w 1 trymestrze? 10 absolutnie zakazanych rzeczy 1 trymestr ciąży: badania, które trzeba wykonać Warto wiedzieć, że sformułowanie 1. tydzień ciąży oznacza co innego dla ciebie i co innego dla ginekologa. Lekarze obliczając wiek ciąży stosują regułę Naegelego, która jako 1 tydzień ciąży traktuje 1 tydzień cyklu rozrodczego, czyli 1 dzień ostatniej miesiączki. Do zapłodnienia może dojść jedynie po owulacji, która pojawia się ok. 14 dni później, dlatego w obliczeniach ginekologicznych następuje dwutygodniowe przesunięcie w porównaniu z rzeczywistym momentem zapłodnienia. Mimo to taki system stosowany jest w ustalaniu norm rozwojowych płodu czy przy wyznaczaniu terminów badań ciążowych, dlatego warto stosować go również we własnych obliczeniach. Kalkulator ciąży Dla każdej przyszłej mamy ważna jest informacja, w którym tygodniu ciąży właśnie się znajduje. Jeżeli chcesz obliczyć tydzień ciąży oraz termin porodu, wykorzystaj nasz kalkulator. Co chcesz wiedzieć: Kalendarz ciąży – czym jest i dlaczego warto go śledzić? II trymestr ciąży – rozwój płodu tydzień po tygodniu 14 tydzień ciąży Na skórze dziecka powstają komórki czuciowe. Formują się narządy płciowe dziecka: u dziewczynek pojawia się pochwa, macica i jajniki, w a nich komórki jajowe. Płód wdycha i wydycha płyn owodniowy, trenując odruch oddychania. 15 tydzień ciąży U dziecka rozwija się słuch - twardnieją kostki w uchu środkowym. Na buzi maluszka widać brwi, a na głowie – włoski. 16 tydzień ciąży Organizm malca zatrzymuje wapń, dzięki czemu twardnieje jego kościec. Coraz mocniejsze są mięśnie dziecka, dzięki czemu potrafi ono koordynować ruchy swojego ciała. 17 tydzień ciąży Narządy płciowe są na tyle duże i widoczne, że podczas badania USG można określić już płeć dziecka. Skóra płodu staje się grubsza, choć nadal jest przezroczysta. 18 tydzień ciąży Malec trenuje odruchy ssania i szukania pokarmu. Na jego opuszkach palców tworzą się linie papilarne. Dziecko reaguje na dotyk, odczuwa ciałem i wychwytuje uszami fale dźwiękowe, jego oczy są wrażliwe na światło. Jelita wypełniają się smółką. 19 tydzień ciąży Układ nerwowy rozwija się produkują melinę – to substancja przewodząca impulsy i wpływająca na przyszłą inteligencję dziecka. Dzięki niej włókna nerwowe odtąd będą lepiej przewodziły impulsy. Układ pokarmowy dziecka zaczyna wydzielać soki trawienne. 20 tydzień ciąży W mózgu płodu kształtują się komórki zmysłowe (smaku, powonienia, słuchu itd.). Tworzą się też połączenia nerwowe odpowiedzialne za pamięć i myślenie. W buzi dziecka powstają zalążki zębów. 21 tydzień ciąży Nerki przejmują od łożyska funkcję produkcji płynu owodniowego. Filtrują też go i wytwarzają mocz, który za pośrednictwem krwiobiegu mamy jest wydalany na zewnątrz przez jej układ. 22 tydzień ciąży Rozwijają się gruczołu potowe na skórze, rosną paznokcie. U chłopców jądra zaczynają produkować plemniki. 23 tydzień ciąży Ciało maluszka nabiera proporcji zbliżonych do proporcji noworodka. Doskonali się słuch dziecka, które potrafi rozpoznać twój głos oraz głos taty – jeśli często go słyszy. 24 tydzień ciąży Organizm rozpoczyna produkcję białych krwinek, odpowiedzialnych za odporność dziecka. Rozwijają się płuca, przygotowując się do wdychania tlenu w przyszłości – tworzą się przewody i pęcherzyki, rusza produkcja surfaktantu – substancji niezbędnej do sprawnego przebiegu procesu oddychania. 25 tydzień ciąży Powstają zawiązki zębów stałych, a w ustach – rozwijają się nerwy czuciowe potrzebne w przyszłości do sprawnego szukania piersi przez malca. Pępowina staje się gruba, zapewniając sprawny przepływ coraz większej ilości substancji i tlenu. 26 tydzień ciąży Wzmacnia się kręgosłup płodu i mięśnie. Warstwa tłuszczu w skórze zwiększa się, dzięki czemu malec staje się pulchniejszy. Czytaj: 2 trymestr ciąży - ile trwa, kiedy się zaczyna, co się dzieje w 2 trymestrze Badania w 2 trymestrze ciąży. Jakie badania należy wykonać w drugim trymestrze? III trymestr ciąży – rozwój płody tydzień po tygodniu 27 tydzień ciąży Dzięki ssaniu kciuka dziecko wzmacnia mięśnie twarzy i jamy ustnej. Na języku formują się kubki smakowe. Malec otwiera i zamyka powieki, reagując na natężenie światła przechodzącego przez powłoki brzuszne mamy. 28 tydzień ciąży Narządy wewnętrzne są na tyle rozwinięte, że organizm może skupić się na wzroście. Dziecko w tym wieku waży już ok. 1 kg. Jądra chłopców zstępują do moszny. 29 tydzień ciąży Dziecko jest coraz większe i jest mu coraz ciaśniej w macicy, dlatego mocniej odczuwasz każdy jego ruch. Mózg rozwija się intensywnie wpływając na kształt o wzrost główki. Jest silnie pofałdowany i nieustannie tworzy nowe połączenia nerwowe. 30 tydzień ciąży Zanika meszek pokrywający ciało dziecka, ale włosy na główce i rzęsy stają się coraz gęstsze. Szpik kostny produkuje czerwone krwinki. Wiele dzieci w tym wieku zmienia pozycję główką w dół. 31 tydzień ciąży Malec ma wygląd noworodka, na USG można odczytać rysy jego twarzy. Stale rośnie, wydłużają się jego nogi. Płód ma wyraźny rytm snu i czuwania. Ożywia się, gdy coś zjesz i gdy odpoczywasz, a w ciągu dnia śpi kołysany ruchami twojego ciała. 32 tydzień ciąży Malec uczy się obracania główką na boki, otwiera i zamyka oczy, stale ćwiczy płuca pobudzając produkcję surfaktantu. 33 tydzień ciąży Rośnie główka dziecka, robiąc miejsce dla stale rosnącego mózgu – w ciągu tygodnia może powiększyć się ona nawet o 9 mm. Zwiększa się tez ilość tłuszczu w skórze malca. 34 tydzień ciąży Rozwija się układ immunologiczny dziecka, dzięki czemu malec nabiera odporności. Rosną ostre paznokietki na dłoniach i stópkach. 35 tydzień ciąży Centralny układ nerwowy jest w pełni dojrzały, jeśli dziecko urodziłoby się teraz, podjął by działanie. Sprawnie funkcjonuje układ pokarmowy. 36 tydzień ciąży Dziecko rośnie, dlatego ma coraz mniej miejsca. Rozpycha się, dając ci mocne kuksańce. 37 tydzień ciąży Jeśli malec do tej pory nie zmienił pozycji, to ma na to coraz mniejsze szanse – brak miejsca utrudnia fikołki, mimo to istnieje jeszcze taka możliwość. Działa układ odpornościowy dziecka. Masa dziecka w tym wieku to ok. 3 kg. 38 tydzień ciąży Ciąża jest już donoszona, co oznacza, że dziecko może bezpiecznie się urodzić i że może stać się to w każdej chwili. Łożysko starzeje się, czyli przestaje pełnić swoje funkcje – to naturalny objaw zbliżającego się porodu. Jelita wypełnia smółka, pierwsze odchody, które będą wydalone po porodzie. Dziecko wpasowuje się główką w kanał rodny, dlatego możesz zauważyć opuszczenie się brzucha. 39 tydzień ciąży Płuca są gotowe do podjęcia oddychania, Dzięki obecności w nich surfaktantu, zapobiegającemu sklejanie się pęcherzyków płucnych. Pępowina jest długa, często owija malca, ale nie martw się – w czasie porodu może się to zmienić. 40 tydzień ciąży Dziecko ma w pełni rozwinięty szkielet i narządy, gotowe do podjęcia samodzielnej pracy poza macicą. Jest gotowe do narodzin. Czytaj: Trzeci trymestr ciąży - najczęstsze dolegliwości: bóle pleców, zgaga i twardnienie macicy Badania w 3 trymestrze ciąży Tygodniowy jadłospis na 3 trymestr ciąży Który tydzień, który miesiąc ciąży? Rozwój płodu to złożony, a zarazem niezwykle fascynujący proces. Zwłaszcza pierwsze tygodnie od momentu poczęcia to okres intensywnych zmian, kiedy dochodzi do organogenezy. Większość przyszłych mam przez całą ciążę zastanawia się, co dzieje się w danym momencie z ich dzieckiem, jak wygląda i jakiej jest wielkości. Na szczęście dzięki osiągnięciom nauki proces rozwoju płodu został dokładnie zbadany i możliwe jest opisanie go praktycznie tydzień po tygodniu. Najważniejsze w poniższym artykule: Do określania wieku ciąży stosuje się tzw. regułę Naegelego, która za pierwszy dzień ciąży przyjmuje 1 dzień miesiączki w cyklu, w którym doszło do zapłodnienia. Jak rozwija się płód? Można wyróżnić cztery etapy rozwoju: okres przedimplantacyjny, okres tworzenia się listków zarodkowych, okres organogenezy oraz okres płodowy. Etapy rozwoju płodu można również podzielić na 3 trymestry ciąży lub opisywać ciążę tydzień po tygodniu. I trymestr jest kluczowy dla prawidłowego rozwoju narządów wewnętrznych płodu. W 4. tygodniu ciąży rozpoczyna się organogeneza , która kończy się w 12. tygodniu. II trymestr to czas doskonalenia takich umiejętności jak oddychanie czy koordynacja. Rozwijają się poszczególne zmysły dziecka. W III trymestrze kończy się rozwój najważniejszych organów, płuc. W ostatnich miesiącach ciąży wykształca się układ odpornościowy dziecka. Rozwój płodu Rozwój płodowy dziecka trwa 9 miesięcy, czyli około 40. tygodni, choć za donoszoną uznaje się ciążę zakończoną pomiędzy 38. a 42. tygodniem. Rozwój płodu zaczyna się w momencie, kiedy dochodzi do połączenia jąder komórkowych plemnika oraz komórki jajowej. Efektem tego zjawiska jest zygota, która musi ulec milionom podziałów, by płód był gotowy do przyjścia na świat. Po pierwszych podziałach zygota wędruje z jajowodu do macicy, gdzie zagnieżdża się i gdzie następuje dalsze rozwijanie się płodu. Choć zapłodnienie ma miejsce około 14 dni po zakończeniu ostatniej miesiączki, lekarze obliczając wiek ciąży stosują regułę Naegelego i przyjmują za 1 tydzień ciąży już 1 tydzień cyklu rozrodczego, w którym doszło do zapłodnienia. W związku z tym według lekarzy płód jest zawsze o 2 tygodnie starszy, aniżeli wynika z faktycznie zachodzących biologicznie procesów. Przyjęcie tej metody wiąże się z faktem, iż większość kobiet nie jest w stanie dokładnie określić daty zapłodnienia. Reguła Naegelego stosowana jest również przy określaniu norm rozwojowych płodu i wyjaśnianiu, co dzieje się w konkretnych tygodniach ciąży. Etapy rozwoju płodu Rozwój płodu ludzkiego to skomplikowany proces, który możemy usystematyzować na dwa sposoby. Pierwszy z nich, ściśle naukowy, dzieli rozwój płodu od zapłodnienia na cztery etapy: Okres przedimplantacyjny (1 tydzień od zapłodnienia), kiedy to zarodek wędruje z jajowodu do jamy macicy, by tam się zagnieździć. Okres tworzenia się listków zarodkowych (2-3 tydzień od zapłodnienia), czyli endodermy, mezodermy oraz ektodermy, z których później wykształcą się wszystkie narządy płodu. Okres organogenezy (4-8 tydzień od momentu zapłodnienia) , to właśnie wtedy dochodzi do wykształcenia się zawiązków wszystkich organów płodu. Okres płodowy (od końca 8 tygodnia aż do porodu), w trakcie którego narządy rozrastają się i rozpoczynają swoją pracę, przygotowując się do życia pozapłodowego. Drugi sposób dzieli rozwój płodu od poczęcia do porodu na trzy stadia ciąży: I trymestr (do końca 13 tygodnia ciąży) – to okres, kiedy powstają zalążki wszystkich najważniejszych narządów. Z tego względu w tym czasie płód jest najbardziej narażony na działanie szkodliwych czynników i powstawanie wad rozwojowych. II trymestr (od 14 do 26 tygodnia ciąży) – w tym czasie dziecko rośnie, a organy ulegają ciągłemu doskonaleniu. Płód zaczyna się ruszać i daje odczuć swoją obecność. Jest zdecydowanie mniej podatny na czynniki zewnętrzne, jednak wciąż nie jest w stanie przeżyć samodzielnie poza brzuchem mamy. III trymestr (od 27 tygodnia aż do porodu) – w tym czasie organizm płodu stopniowo przygotowuje się do przyjścia na świat, organy zaczynają pracować, a waga dziecka rośnie. Maluch zaczyna również odbierać bodźce ze świata zewnętrznego. Ciąża tydzień po tygodniu a rozwój płodu Przyjrzyjmy się teraz, jak wygląda rozwój prenatalny dziecka tydzień po tygodniu. Jak wspomniałam dla prawidłowego rozwoju narządów wewnętrznych płodu kluczowy jest I trymestr. 1 tydzień ciąży – to czas krwawienia miesiączkowego. W tym czasie organizm przygotowuje się do owulacji i ewentualnego zapłodnienia. Wzrasta również poziom estrogenów, które umożliwiają owulację. 2 tydzień ciąży – w jajnikach zaczyna dojrzewać jeden z pęcherzyków Graffa, a w macicy pojawia się śluz, ułatwiający plemnikom drogę do komórki jajowej. 3 tydzień ciąży – to właśnie w tym czasie dochodzi do owulacji i zapłodnienia. Komórka jajowa łącząc się z plemnikiem tworzy zygotę, która ulega licznym podziałom (trzeciego dnia komórek jest 9, kolejnego już 16, a siódmego dnia około 100), umożliwiającym wykształcenie się kompletnego płodu. 4 tydzień ciąży – zygota zaczyna wędrówkę w kierunku macicy, gdzie dochodzi do zagnieżdżenia. To umożliwia jej korzystanie z substancji odżywczych organizmu matki za pośrednictwem endometrium. Są one niezbędne do powstania łożyska, a także rozpoczęcia organogenezy. 5 tydzień ciąży – pęcherzyk ciążowy składa się w tym okresie z zarodka oraz pęcherzyka żółtkowego. Komórki zarodka układają się w listki zarodkowe, z których powstaną różne narządy. Z jednego rozwinie się skóra, włosy oraz układ nerwowy z mózgiem, z drugiego – układ pokarmowy, wątroba, trzustka, tarczyca, a z trzeciego – układ krwionośny, moczowo płciowy oraz cały układ mięśniowo-szkieletowy. Formuje się łożysko. 6 tydzień ciąży – jeżeli chodzi o rozwój płodu, 6 tydzień to pierwszy kluczowy moment, kiedy zaczyna bić malutkie serce płodu, a cewa nerwowa ulega zamknięciu. Jeżeli ten proces zostanie zaburzony, możliwe są wady rozwojowe tj. wodogłowie lub rozszczep kręgosłupa. Ponadto zaczynają się tworzyć zalążki oskrzeli i układu pokarmowego. 7 tydzień ciąży – w tym tygodniu serce ma już dwie komory, widać również zawiązki narządów rodnych. Zaczyna formować się szkielet, tworzą się gałki oczne, nozdrza, usta, język, zalążki zębów oraz uszy. Widoczne są już ręce i nóżki malucha, chociaż on sam waży zaledwie 1 gram! 8 tydzień ciąży – tworzy się pępowina, głowa ulega wyraźnemu wyodrębnieniu, zarysowany jest również tułów i kontury twarzy. Oczy są już w pełni wykształcone, posiadają rogówkę, siatkówkę, soczewkę oraz tęczówkę. Wątroba, płuca oraz nerki ulegają dalszemu rozwojowi, a ponadto tworzy się ucho środkowe, odpowiedzialne za zmysł równowagi. Płód mierzy około 1,5 cm. 9 tydzień ciąży – w mózgu dziecka zaczynają się tworzyć pierwsze połączenia nerwowe, a pierwszym zmysłem odczuwanym przez malucha jest dotyk. Miejscem najbardziej wrażliwym na są okolice warg. Kształtujące się jelita powoli przemieszczają się do jamy brzusznej, a u rąk i nóg zaczynają formować się palce. 10 tydzień ciąży – główka płodu staje się coraz większa, przede wszystkim ze względu na stale rosnący mózg. Płuca ulegają dalszemu doskonaleniu, powstaje przepona oraz stawy, dzięki czemu płód może zginać wszystkie kończyny. Kość ogonowa, tworząca charakterystyczny ogonek znacznie zanika, podobnie jak błony między palcami. 11 tydzień ciąży – Serce dzieli się na kolejne części i dostarcza krew do naczyń krwionośnych i narządów. Pępowina zasila krwią rozwijające się łożysko. Płód zaczyna intensywnie rosnąć. Zaczynają pracować nerki, wydalając mocz do płynu owodniowego. Długość dziecka to około 6 cm, a waga 9 gramów. 12 tydzień ciąży – to właśnie w tym tygodniu kończy się rozwój płodu w czasie ciąży określany mianem organogenezy. Zaskakujące jest to, że dziecko potrafi już ssać własny kciuk, a także zaczyna produkować hormony. Kształtują się również pierwsze mechanizmy termoregulacyjne, na początku pod postacią specjalnego meszku pokrywającego całe jego ciało. Niezbędne źródło energii, jakim jest glukoza pobiera jednak jeszcze z płynu owodniowego. Co ciekawe, w tym tygodniu zaczyna być produkowany mocz dziecka, które wydala go do wód płodowych. Choć narządy płciowe są już wykształcone, zazwyczaj niemożliwe jest 100% rozpoznanie płci na tym etapie. 13 tydzień ciąży – Wreszcie zaczyna funkcjonować łożysko i to ono od tej pory będzie zapewniać dziecku tlen i składniki odżywcze. Sprawia to, że płód staje się dużo bardziej aktywny, intensywnie poruszając kończynami. Pracuje również nad mimiką twarzy, intensywnie marszcząc czoło. Uszy i oczy wreszcie osadzają się w odpowiednich miejscach na twarzy. Dziecko zaczyna odczuwać emocje mamy, które wpływają również i na jego samopoczucie. Waga, którą może osiągnąć w tym okresie to nawet 20 gramów. Jeżeli chodzi o rozwój płodu tydzień po tygodniu – trymestr II, to przede wszystkim okres intensywnego wzrostu i kształtowania nowych umiejętności. Dziecko chętnie bawi się pępowiną i rozwija swój zmysł dotyku. Stopniowo zwiększa się zakres jego ruchów, poprawie ulega również ich koordynacja. Rozwój płodowy dziecka tydzień po tygodniu nie zmienia się już w tym okresie aż tak bardzo, jednak wciąż jest bardzo interesujący: 14 tydzień ciąży – płód zaczyna trenować odruch oddychania, łykając i wypluwając płyn owodniowy. Ostatecznemu uformowaniu ulegają również wewnętrzne narządy płciowe u dziewczynek, czyli macica, jajniki oraz pochwa. 15 tydzień ciąży – kostki słuchowe w uchu środkowym ulegają stwardnieniu, dzięki czemu za niedługo płód będzie mógł słyszeć. Na głowie pojawiają się pierwsze włosy, a na twarzy zarysy brwi. 16 tydzień ciąży – szkielet dziecka ulega stwardnieniu, wzmocnieniu ulegają również jego mięśnie, dzięki czemu coraz lepiej koordynuje swoje ruchy. Dziecko zaczyna również rozróżniać smak wód płodowych, preferując zwykle wody o słodkim posmaku. 17 tydzień ciąży – podczas badania USG z powodzeniem można już określić płeć płodu. Skóra dziecka, choć przeźroczysta, ulega stopniowemu pogrubieniu. 18 tydzień ciąży – na opuszkach dziecka zaczynają się tworzyć linie papilarne. Zmysł dotyku jest już doskonale rozwinięty, uszy powoli odbierają faje dźwiękowe, a oczy stają się wrażliwe na światło. Ze względu na fakt, iż maluch intensywnie trenuje odruch ssania i oddychania, w jelitach dziecka pojawia się smółka. Możesz ponadto zacząć odczuwać pierwsze ruchy dziecka. 19 tydzień ciąży – rozpoczyna się wydzielanie soków trawiennych, a także zwiększa się produkcja mieliny, odpowiedzialnej za przewodzenie impulsów nerwowych. Dziecko waży już prawie 250 gram i mierzy około 16 cm. 20 tydzień ciąży – tworzą się zalążki zębów, a w mózgu komórki zmysłowe, odpowiedzialne za zmysł węchu, smaku oraz słuchu. Zwiększa się również ilość połączeń nerwowych warunkujących prawidłowe procesy myślowe oraz pamięć. 21 tydzień ciąży – od tej pory to nerki odpowiadają za produkcję płynu owodniowego, jak również jego filtrację, której efektem jest produkcja moczu. Jest on przekazywany do krwiobiegu matki i w ten sposób zbędne produkty są wydalane z organizmu. Waga dziecka rośnie do około 350 gram. 22 tydzień ciąży – w jądrach płodu zaczyna się produkcja plemników, na skórze natomiast pojawiają się gruczoły potowe oraz rozwijają się paznokcie. Gdyby z jakichś powodów poród nastąpił w tym tygodniu, dziecko miałoby około 20% szans na przeżycie. 23 tydzień ciąży – płód zaczyna słyszeć. Na razie są to niskie dźwięki, dlatego najlepiej odbiera głos taty i innych mężczyzn w otoczeniu. Proporcje płodu stają się zbliżone do tych przy porodzie. 24 tydzień ciąży – w płucach tworzą się pęcherzyki oraz przewodu, rozpoczyna się również produkcja niezbędnego do procesu oddychania surfaktantu. Szpik rozpoczyna produkcję białych krwinek. 25 tydzień ciąży – pępowina ulega pogrubieniu po to, by zabezpieczyć zwiększone zapotrzebowanie na tlen i substancje odżywcze. Dziecko w tym tygodniu waży już prawie kilogram i mierzy około 23 cm. 26 tydzień ciąży – dziecko nabiera masy, głównie za sprawą coraz grubszej warstwy tkanki tłuszczowej. Nieustannie też trenuje swoje mięśnie, wzmacniając je. Co więcej, powierzchnia mózgu zaczyna ulegać fałdowaniu. 27 tydzień ciąży – płód potrafi już otwierać i zamykać powieki, głównie w odpowiedzi na światło prześwitujące przez brzuch mamy. Ponadto na języku zaczynają formować się kubki smakowe. III trymestr czyli ostatni etap ciąży to czas, kiedy płód coraz bardziej przypomina noworodka. Wypełnia praktycznie całą macicę, przez co coraz ciężej jest mu się swobodnie poruszać. W ostatnich tygodniach ciąży wykształca się układ odpornościowy malucha, a także kończy udoskonalanie pracy najważniejszych organów, płuc. Kończąc trzeci trymestr dziecko jest już gotowe do przyjścia na świat. Rozwój dziecka w łonie matki tydzień po tygodniu w ostatnim, III trymestrze prezentuje się następująco: 28 tydzień ciąży – dziecko waży już 1 kg, ponieważ organizm skupia się głównie na wzroście. W przypadku płodów męskich jądra zstępują do moszny. 29 tydzień ciąży – główka rozrasta się, ze względu na intensywnie rozwijający się mózg, który jest już silnie pofałdowany. W macicy jest coraz mniej miejsca przez co ruchy dziecka odczuwane są już bardzo wyraźnie. Płód waży około 1250 gramów, a jego długość całkowita osiąga w przybliżeniu 37 cm. 30 tydzień ciąży – układ krwionośny dziecka zaczyna produkować erytrocyty, włosy i rzęsy stają się coraz gęstsze, a dziecko obraca się główką w dół. W tej pozycji pozostanie już aż do dnia porodu. 31 tydzień ciąży – u płodu zauważalny jest już wyraźnie rytm czuwania oraz snu. Dziecko stale rośnie, swoją długość zwiększają zwłaszcza nogi malucha. 32 tydzień ciąży – w tym tygodniu płód ciągle ćwiczy nabyte wcześniej umiejętności, takie jak przekręcanie główki, mruganie czy oddychanie. 33 tydzień ciąży – malec przybiera na masie, zwiększając grubość tkanki tłuszczowej w skórze. Zwiększa się również znacznie obwód główki. 34 tydzień ciąży – na dłoniach i nogach dziecka zaczynają rosnąć miękkie paznokcie, które do dnia porodu osiągną znaczną długość. Rozwija się także układ odpornościowy dziecka, po to by ochronić go po porodzie przed czynnikami zewnętrznymi. 35 tydzień ciąży – większość układów, w tym układ pokarmowy oraz nerwowy są już gotowe na ewentualny poród. 36 tydzień ciąży – płód zwiększa intensywnie swoją masę. 37 tydzień ciąży – układ odpornościowy dziecka jest już gotowy do porodu. Średnia masa płodu w tym tygodniu to ok. 3kg. 38 tydzień ciąży – od tego momentu ciążę uznaje się za donoszoną, poród może więc nastąpić w każdej chwili. Jelita wypełnione są w całości smółką, a łożysko powoli zaczyna się starzeć, co prowadzi do indukcji porodu. 39-40 tydzień ciąży – cały organizm płodu jest już przygotowany do przyjścia na świat. Dziecko jedynie nadal przybiera na masie, która może przekroczyć nawet 4kg. Rozwój płodu – Q&A Podsumowując, jeszcze raz odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące rozwoju płodu, zadawane przez przyszłych rodziców: Kiedy rozpoczyna się organogeneza płodu? Proces organogenezy, czyli tworzenia się kluczowych narządów płodu rozpoczyna się w 4. tygodniu ciąży i trwa przez kolejne osiem tygodni. Wraz z końcem 12. tygodnia ciąży zalążki wszystkich najważniejszych narządów, w tym serca, mózgu, płuc oraz nerek są już wykształcone i w kolejnych tygodniach będzie następował jedynie ich dalszy rozwój i przygotowanie do pełnienia swoich funkcji. Kiedy kształtuje się serce płodu? Przyjęło się, że serce dziecka zaczyna bić około 21 dni po zapłodnieniu, czyli mniej więcej w 6 tygodniu ciąży. Początkowo jest ono tylko małą, pojedynczą rurką wygiętą w charakterystyczne S, ale już w ciągu kilku następnych dni zaczynają się w nim kształtować komory. Kiedy rozwijają się płuca u płodu? Zalążki płuc oraz oskrzeli zaczynają się kształtować podobnie jak serce, w 6 tygodniu ciąży. Ich rozwój jednak trwa intensywnie praktycznie aż do samego końca ciąży. Z czasem pojawiają się pęcherzyki płucne i naczynia krwionośne niezbędne do wymiany gazowej, a także surfaktant zapobiegający sklejaniu się pęcherzyków płucnych. O w pełni rozwiniętych płucach, gotowych do podjęcia pracy możemy jednak mówić dopiero w okolicach 32-33 tygodnia ciąży. Jednak noworodek urodzony w tym czasie zazwyczaj wymaga jeszcze podłączenia do respiratora. Kiedy rozwija się układ nerwowy płodu? Układ nerwowy dziecka, w tym przede wszystkim mózg, rozwijają się praktycznie od momentu poczęcia. Zalążki mózgu kształtują się już w 4 tygodniu ciąży, jednak kluczowym momentem jest zamknięcie się cewy nerwowej, które ma miejsce w 6 tygodniu ciąży. W 10 tygodniu ciąży mózg posiada już obie półkule i jest już organem złożonym, który w ciągu kolejnych tygodniu będzie tworzył coraz to nowe połączenia nerwowe i ulegał pofałdowaniu. Intensywny rozwój płodu pod względem układu nerwowego obserwuje się w trzecim trymestrze, kiedy to znacznie wzrasta obwód główki dziecka. Zobacz też: Ruchy dziecka przed porodem Forum: Oczekując na dziecko Dzisiejszą wizytą u gina jestem zachwycona. Specjalnie z mężem wybraliśmy się do Wałbrzycha, żeby zrobić [Zobacz stronę] i… było lepsze (chociaż sprzęt prawie identyczny jak u mojego gina). Jednak urzekła mnie fachowość i zaaangazowanie lekarza z jakim robił to USG, wszystko komentował i opisywał, odpowiadał na pytania męża. No i przede wszystkim będziemy mieć DZIEWCZYNKĘ!!!!!!! (mam zdjęcia 6mm cipulki). Dziecko rozwija się super ma idealne wymiary. Ginek zrobił mi taki fajny opis USG. Wiem jedno dziewczyny że zmieniam lekarza i będę jeździć do tego człowieka tym bardziej że on pracuje w szpitalu w Świebodzicach, w którym zamierzam rodzić. Jestem tak podekscytowana że nie wiem czy usnę. Tydzień 19 Dziecko ma około 15cm długości. Waży około 200 gram. Tydzień 20 Dziecko słyszy i potrafi rozpoznać już głos w badaniu USG są narządy płciowei przy odrobinie szczęścia już możesz się dowiedzieć,czy będziesz mieć chłopczyka czy się paznokcie u rąk i ma około 16 cm długości i waży około 250 gram. Tydzień 21 Twoje dziecko zaczyna cyklicznie zasypiać i budzić się. Badania ultrasonograficzne pokazują, że nienarodzone dzieci mają swoją ulubioną pozycję, w której układają się do snu. Twoje maleństwo może przyciskać bródkę do piersi, składać ręce pod brodą lub odchylać małą główkę do tyłu. Twoje maleństwo waży ok 300 gram i mierzy 18cm. Tydzień 22 Dziecko ma około 19 cm i waży około 350 gram. Tydzień 23 Twój maluszek bardzo lubi słuchać Twojego głosu. Zapewnij mu codzienną porcję czytania, mówienia czy śpiewania. Dziecko ma około 20 cm i waży około 450 gram. Jakie jest teraz moje dziecko? Jak wygląda, jakie ma narządy, czy coś czuje lub słyszy? – te pytania nurtują każdą przyszłą mamę. Przeczytaj, jak rozwija się płód tydzień po tygodniu - od momentu poczęcia aż do porodu. Oto opis fascynujących zmian, dzięki którym z dwóch małych komórek rozwija się nowy człowiek. Te zmiany zachodzą nieustannie, ale tylko na początku ciąży są bardzo intensywne, bo wszystko dopiero powstaje, i to w błyskawicznym tempie. Potem, w II i III trymestrze, gdy wszystkie ważne układy i narządy już się wykształciły, zmiany nie są tak spektakularne, dlatego nie wymieniamy już każdego tygodnia po kolei, tylko opisujemy ważniejsze wydarzenia w życiu płodowym dziecka. Uwaga: - w naszym kalendarzu ciąży wiek ciąży liczymy od momentu zapłodnienia. 1. tydzień ciąży W jajowodzie dochodzi do zapłodnienia, czyli połączenia komórki jajowej z plemnikiem. Powstała zygota wędruje wzdłuż jajowodu do macicy, dzieląc się na coraz więcej komórek. Trzeciego dnia jest ich dziewięć, czwartego – 16, a siódmego – ok. 100. Między czwartym a siódmym dniem to skupisko komórek (blastocysta) zagnieżdża się w błonie śluzowej ściany macicy. 2. tydzień ciąży Zarodek składa się już z kilkuset komórek. Układają się one w trzy tzw. listki zarodkowe, z których powstaną różne narządy dziecka. Z jednego listka rozwinie się układ nerwowy z mózgiem oraz skóra i włosy, z drugiego – układ pokarmowy, wątroba, trzustka, tarczyca; z trzeciego – szkielet, tkanka łączna, układ krwionośny, moczowo-płciowy i mięśnie. Wnętrze blastocysty wypełnia się płynem owodniowym, tworzy się łożysko. Zarodek ma 0,5–1 mm, jest szarawy i półprzezroczysty. Sprawdź, jak określić wiek ciąży 3. tydzień ciąży 17. lub 18. dnia po zapłodnieniu krążek komórek, którym był dotąd zarodek, zwija się, przybierając podłużny kształt przyszłego dziecka. Zamyka się cewa nerwowa, łącząca mózg z rdzeniem kręgowym. Długość zarodka wynosi ok. 1,2 mm. 4. tydzień ciąży Zaczyna formować się serce – najpierw jest tylko pojedynczą małą rurką, zgiętą w kształcie litery S, ale w 22. dniu zaznaczają się w nim komory, które zaczynają się kurczyć. Mózg dzieli się na przodomózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie. Po obu stronach głowy powstają zalążki oczu i uszu. Embrion przypomina kijankę – ma zwinięty tułów i ogonek. Jego długość to 3–4 mm. 5. tydzień ciąży Płód bardzo szybko rośnie – na początku tego tygodnia ma 4–5 mm, a pod koniec 11–14 mm (od czubka głowy do pupy, czyli bez nóg – tak liczy się długość płodu do końca ciąży). Pojawiają się zawiązki kończyn (najpierw ramion, a później nóg), które wyglądają jak króciutkie płetwy. Dziecko ma już własny krwiobieg, w którym zaczyna krążyć krew. Co to jest wiek ciążowy i wiek zapłodnieniowy? Lekarze liczą wiek ciąży, przyjmując za jej początek datę ostatniej miesiączki, a więc według tych obliczeń ciąża zaczyna się… dwa tygodnie przed zapłodnieniem. Wydaje się to bez sensu, ale przyjęto taki sposób liczenia, bo większość kobiet nie jest w stanie dokładnie określić, kiedy doszło do zapłodnienia, natomiast zwykle znają datę ostatniej miesiączki. W naszym kalendarzu stosujemy wiek zapłodnieniowy, a więc liczony od początku nowego życia. Tak więc jeśli jesteś np. w ósmym tygodniu ciąży, to aby dowiedzieć się, co się teraz dzieje z twoim dzieckiem, przeczytaj informacje o tygodniu szóstym. 6. tydzień ciąży W 6 tygodniu ciąży w obrębie zawiązków kończyn pojawiają się płytki dłoniowe, z których rozwiną się palce rąk i stóp. Serce zaczyna dzielić się na lewą i prawą komorę. Pojawiają się oskrzela – pierwotne drogi oddechowe. Powstają jelita, zaczyna działać trzustka. Na twarzy pojawiają się zaczątki nosa, oczu i ust. 7. tydzień ciąży Wyraźnie wydłużył się tułów i kończyny. Dłonie i stopy mają już palce (na razie połączone błoną), głowa staje się bardziej wyprostowana, zaczyna być widoczna szyja. Funkcjonują nerki, wątroba, układ pokarmowy i krwionośny. Całkowicie ukształtowany jest kościec, zbudowany początkowo z chrząstki. Różnicują się narządy rozrodcze – u chłopca pojawiają się zawiązki członka i jąder, a u dziewczynki – jajniki, ale nie można tego jeszcze zobaczyć podczas standardowego badania USG. Kalkulator ciąży Dla każdej przyszłej mamy ważna jest informacja, w którym tygodniu ciąży właśnie się znajduje. Jeżeli chcesz obliczyć tydzień ciąży oraz termin porodu, wykorzystaj nasz kalkulator. Co chcesz wiedzieć: 8. tydzień ciąży Gdy od zapłodnienia mija osiem tygodni, rozwinięta jest już większość układów i narządów. Embrion zaczyna przypominać człowieka – od tego momentu nazywamy go płodem. Mniejsze jest odtąd ryzyko wad wrodzonych, bo większość z nich powstaje do końca 8. tygodnia życia płodowego. Płód liczy już 3–4 cm (plus nóżki) i waży 5 g. Niektórzy badacze zanotowali w tym okresie pierwsze nieskoordynowane ruchy kończyn! 9. tydzień ciąży Na palcach dłoni zaczęły pojawiać się zawiązki paznokci, a pod zrośniętymi powiekami – tęczówki. Serce jest już w pełni ukształtowane. Powstały wszystkie narządy wewnętrzne, odtąd będą tylko rosnąć i dojrzewać. Oczy, które początkowo były po obu stronach głowy, przesuwają się do przodu. Są już powieki, ale pozostaną zamknięte aż do 25. tygodnia życia płodowego. 10. tydzień ciąży Maluch ma 5–6 cm długości i waży 8–10 g. Jego skóra zaróżowiła się, choć nadal jest tak cienka, że prześwitują przez nią naczynia krwionośne. Pojawiły się w niej zawiązki cebulek włosowych. Szkielet chrzęstny zaczyna być zastępowany kostnym. Przysadka mózgowa wytwarza hormony. Dziecko spontanicznie porusza kończynami (mama tego jeszcze nie czuje), umie otwierać i zamykać usta, uśmiechać się, marszczyć czoło i ssać kciuk. 12. tydzień ciąży Ten tydzień to początek II trymestru. Płód bardzo szybko rośnie – ma ok. 10 cm wzrostu i waży ok. 50 g. Od tej pory przyrost dotyczyć będzie głównie tułowia, a nie głowy, dzięki czemu zmniejszają się dysproporcje między wymiarami głowy a resztą ciała. Całe jego ciało zaczyna pokrywać się mięciutkim meszkiem (lanugo), który pełni funkcję regulatora temperatury. Zaczyna pracować układ nerwowy. Ruchy stają się bardziej płynne, szyja podtrzymuje główkę, którą dziecko może obracać w górę i w dół (ale nie na boki). W uchu środkowym rozwija się aparat słuchowy. 15. tydzień ciąży Dziecko ma całkowicie ukształtowane ręce i nóżki – kości, mięśnie i sprawne stawy. Porusza rękami i nogami, zgina dłonie w nadgarstkach, ręce w łokciach i ramionach, a nogi w kolanach. Może wyciągać nogi, kopać nimi, obracać się z boku na bok, a nawet robić salta. Ruchy zaczyna odczuwać przyszła mama lub zacznie je odczuwać wkrótce. 17. tydzień ciąży Dziecko zaczyna słyszeć – lubi dźwięki spokojne i łagodne, na głośne hałasy może zaś reagować lękiem. Maluszek ma na palcach własne i niepowtarzalne linie papilarne. Czasami miewa też czkawkę – ćwiczy w ten sposób przeponę i przygotowuje mięśnie do oddychania. Jego skórę pokrywa maź płodowa. W okolicach górnej wargi i brwi zaczynają wyrastać pierwsze stałe włosy. Malec zwinięty w kłębek mierzy 12–14 cm, a wyprostowany (z nóżkami) – 25 cm. Waży 150 g. 20. tydzień ciąży Minął półmetek ciąży – wzrost dziecka ulega teraz spowolnieniu, ale wciąż doskonalą się jego narządy. Maluch zaczął regulować sobie rytm dnia. Między komórkami nerwowymi w jego mózgu tworzą się skomplikowane połączenia, niezbędne do zapamiętywania i myślenia, rozwijają się też komórki nerwowe odpowiadające za pracę poszczególnych zmysłów. Na języku tworzą się kubki smakowe. U chłopca jądra zaczynają schodzić z miednicy do moszny, produkują już prymitywne plemniki. Z wyglądu dziecko coraz bardziej przypomina noworodka. Zwinięte w kłębek mierzy 18–20 cm, a po wyprostowaniu nóżek – 30 cm. Waży 300 g. 22. tydzień ciąży Organizm dziecka zaczyna produkować białe krwinki, zwalczające infekcje. Zaczynają dojrzewać płuca – ich komórki wytwarzają surfaktant, czyli substancję, która chroni przed zlepianiem się pęcherzyków płucnych. Malec ćwiczy oddychanie, wciągając do płuc płyn owodniowy. Gdyby z jakichś powodów urodził się już teraz, miałby 20 proc. szans na przeżycie. 25. tydzień ciąży Dziecko wypełnia całą jamę macicy, a jego twarz i ciało wyglądają prawie jak u noworodka. Na twarzy wyraźnie widać w pełni rozwinięte rzęsy i brwi, włosy są coraz dłuższe. Na języku i w ustach są już całkowicie ukształtowane kubki smakowe. Zrośnięte dotąd powieki zaczynają się otwierać, formuje się także siatkówka – dzięki temu dziecko będzie mogło widzieć. Badania aktywności mózgowej dowodzą, że w tym okresie malec odbiera już bodźce dotykowe. Mierzy 23 cm (plus nóżki), waży ok. 900 g. 26. tydzień ciąży Dziecku w macicy robi się ciasno. Przyjmuje pozycję embrionalną, a czasami ustawia się już głową w dół. Mózg rozwija się tak szybko, że kości czaszki są wypychane ku przodowi. Powierzchnia mózgu dotąd była płaska – od tego tygodnia zaczynają się na niej formować charakterystyczne fałdy i bruzdy. 27. tydzień ciąży Oczy poruszają się w oczodołach, stają się wrażliwe na światło – przy jego dużej dawce dziecko może zobaczyć jaśniejsze plamy i smugi. Potrafi nawet zauważyć różnicę między światłem słonecznym a sztucznym oświetleniem! Wskutek wypełniania się tkanki podskórnej tłuszczem ciało dziecka nabiera krągłości. Waży ono ok. 1250 gramów, a całe ciało ma długość 37 cm. 29. tydzień ciąży Dziecko ćwiczy otwieranie i zamykanie oczu – często są one otwarte w dzień i zamknięte w porze snu. Pojawiają się tęczówki, ale nie mają one jeszcze ostatecznej barwy – ustali się ona dopiero 6–9 miesięcy po urodzeniu. W szybkim tempie nadal rozwija się mózg. 30. tydzień ciąży Funkcjonują już wszystkie zmysły dziecka. Opanowuje ono także nową umiejętność – obracania główką na boki. Kontynuowane przez malca „ćwiczenia oddechowe” (czyli oddychanie bez powietrza, którego miejsce w płucach zajmuje na razie płyn owodniowy) stale wzmacniają płuca. Dziecko mierzy ok. 30 cm (plus nóżki) i waży 1800 g. 32. tydzień ciąży Pod skórą nadal gromadzi się tłuszcz, powodując zmianę jej zabarwienia z czerwonej na różową. Dziecku jest ciasno, więc jego ruchy są znacznie powolniejsze – malec bardziej przetacza się na boki niż kopie pod żebra. Organizm malucha rozwija własny układ immunologiczny, który pomaga w zwalczeniu lżejszych infekcji. 34. tydzień ciąży Centralny układ nerwowy jest już dojrzały, prawie w pełni rozwinięte są też płuca i układ trawienny. Macica krępuje swobodne ruchy dziecka, któremu jest już bardzo ciasno. Meszek, który pokrywał jego ciało, zanika. Malec połyka go wraz z wodami płodowymi – to z tego meszku i z połykanego złuszczonego naskórka powstaje smółka, czyli pierwsza kupka dziecka po narodzinach. 36. tydzień ciąży Ciąża jest już oficjalnie donoszona – dziecko dojrzało do porodu, który może nastąpić w każdej chwili. Łożysko pracuje coraz mniej sprawnie, tworzą się w nim skrzepy i bryłki wapnia. 38. tydzień ciąży Dziecko, w pełni ukształtowane i uzbrojone w ponad 70 reakcji odruchowych, jest gotowe do wyjścia na świat. Typowy noworodek ma około 50 cm wzrostu i waży blisko 3,5 kg. miesięcznik "M jak mama"

21 tydzień ciąży zdjęcia płodu